2023 yılının büyük bir bölümünde platin piyasasında fiyatların 900 $ - 1000 $ aralığında oldukça durgun geçtiği görülüyor. Bununla birlikte Dünya Yatırım Platin Konseyi’nin son raporuna göre platin değerli metali bu yıl rekor seviyede açık görebileceğinden platin piyasası ısınabilir.

 

Dünya Yatırım Platin Konseyi’nin ikinci dönem piyasa raporunda belirttiğine göre platin varlığı bu yıl 1 milyon ons civarında açık görme yolunda. Bu seviyedeki açık, rapora göre, hem ons cinsinden hem de yıllık talebi yüzdesi açısında rekor seviyede bir açık.

Platinin rekor seviyede açık vermesinin öngörülme sebebi değerli metale güçlü talebin korunmasına rağmen arzın kısıtlama kalmaya devam etmesi.

 

Yaşanılan ekonomik gelişmelere karşın bu yıl içerisinde bugüne değin platin değerli metaline talep %27 artmış durumda. Bu çok belirgin bir seviyede artış.

Konseyin raporuna göre talep artışı otomotiv sektöründeki tüketimden kaynaklanıyor. Platin katalitik dönüştürücülerde kritik bir element olarak kullanılıyor ve dizel & benzinli araçlarda zararlı emisyonları azaltmaya yarıyor.

 

Bu yılın ikinci çeyreğinde platin otomotiv talebi yıldan yıla 136 bin ons - %19 – artışla 840 bin ons seviyesine yükseldi. Yarı iletken tedarik sorunu yavaş yavaş çözülmeye başladığından araç üretim sayılarında artış görülüyor.

Yarı iletken mikroçip tedariği artış gösterdiğinden otomotiv üretimi artış gösteriyor. Ayrıca otomotiv sektöründe daha pahalı olan paladyum yerine ucuz platinin ikame edilmesi platin talebini önemli ölçüde artırıyor.

 

Çin’de uygulanan sıkı emisyon standartları otomobil üreticilerinin katalitik dönüştürücülerde kullanılan değerli metal miktarını artırıyor.

Platin için otomotiv sektörü işin sadece bir kısmı. Bu yıl içerisinde cam ve kimyasal üretimlerinde platinin endüstriyel kullanım talebi daha da artmış durumda.

Güncel rapor verilerine göre yılın ikinci çeyreğinde endüstriyel platin talebi 697 bin ons seviyesiyle yıldan yıla %12 oranında artış göstermiş durumda. Bu 2021 yılı üçüncü çeyreğinden bu yana görülen en yüksek talep seviyesi.

 

Platin talebini oluşturan bir diğer faktör ise yatırım piyasası. Platine dayalı borsada işlem gören hisse senetlerine güçlü girişler görülüyor.

Yılın ikinci çeyreğinde platin etf varlıkları 155 bin ons arttı. Bu artış oranı 2020 yılı üçüncü çeyrekten bu yana görülen en yüksek çeyrek artış olurken platin etf varlıkları bu yılın başından bu yana 196 bin ons seviyesine yükselmiş oldu. Özellikle Güney Afrika fonlarına ilgi önemli seviyede artış göstermiş durumda.

 

Her ne kadar bar ve platin metal para (coin) yatırımlarında yılın ikinci çeyreğinde 46 bin ons seviyesinde, -%64 oranında, bir düşüşle 26 bin ons seviyesine gerilenmiş olsa da bu alanda 2023 yılı sonunda yıldan yıla %45 seviyesiyle 102 bin onsluk artışla 326 bin ons seviyesine erişilececeği öngörülüyor. Bu bar ve metal para yatırımlarında son üç yılda ilk kez büyüme görüleceği anlamına geliyor. Özellikle Japonya’da net pozitif platin yatırımı dikkat çekiyor.

 

Platin piyasasında son dönemlerde oldukça volatil bir arz-talep temelleri görüldü. Platin değerli metalindeki açık eğilimini daha sürdürülebilir kılan arz sorununun devam etmesi oldu.

 

Dünyanın en büyük platin üreticisi Güney Afrika bu yıl eşi benzeri görülmemiş bir enerji kriziyle uğraştığında platin üretimi önemli ölçüde azaldı. Platin üreticileri ülke çapında yaşanan enerji kesintileri karşısında üretim aralıklarını düzenlemek zorunda kaldılar.

Bu yılın ikinci çeyreğinde, yıldan yıla kıyaslamaya göre, rafine maden üretim %4 seviyesinde, 65 bin ons azalarak toplamda 1.464 bin ons seviyesinde gerçekleşti. Kuzey Amerika ve Rusya’daki maden üretimleri artış gösterirken Güney Afrika platin maden üretiminde azalış toplam üretimi oldukça aşağıya çekmiş oldu. Güney Afrika’da son üç çeyrektir platin arzı azalırken içerisinde bulunduğumuz bu çeyrekte arz artış göstererek 1028 bin ons seviyesine erişti. Yine de maden üretim arzında yıldan yıla %9 seviyesinde, 101 bin ons seviyesinde bir düşüş görülüyor. Hem enerji kesintileri hem de platin varlığının işlenme ve bakım eksikliğinden kaynaklı bir üretim düşüşü bu.

Güney Afrika ne zaman tam kapasitede platin üretecektir? Bunu yanıtlamak zor. Uzmanlar Güney Afrika'nın enerji sorunlarını 2025 yılına kadar çözemeyeceğini tahmin ediyor.

 

Özetle belirtmek gerekirse, otomobil ve endüstriyel talep artışı 2024 ve sonrasında toplam platin talep büyümesinin temelini oluşturuyor. Bu durum yatırımcılara hem kısa hem de uzun vadeli değer teşvikleri sunacaktır. Genel olarak bu durum, enflasyon baskıları ve yüksek faiz oranlarının sunduğu aşağı yönlü risklere karşı koruma sağlayacaktır.

 

 

Yatırımcıların kayıtsızlığı ve temkinli yaklaşımı şimdilik platin piyasasını dar bir aralıkta işlem görmeye zorluyor. Son dönemlerde yatırımcıların ons platini 900 $ seviyesinden satın alıp 1000 $ seviyesine yakın satıyor olmaları neredeyse otomatikleşti.

Eğer bu döngü kırılırsa ve platin fiyatı bu dar aralığın üzerine çıkarsa platin değerli metali daha fazla yatırımcı talebi görecektir.