Yüksek enflasyonlu bir ortam her geçen gün fiyat artışlarını yeni normale döndürürken katmanlaşan fiyat artışlarının geri çevrilmesi oldukça zor bir hale gelecektir. Küresel ölçekte enflasyonist bir psikolojinin yayıldığı ve yerleştiği bir dönüşüm noktasına geliyor olabiliriz. Bu dönüşüm daha öncesinde hayatımızda içselleşen bir çok kavram ve algıyı yerle bir edebilir.

 

Birçok ülkenin enflasyon gerçekliğini kabullendiğini, merkez bankalarının onca agresif faiz artışı kararlarına ve uygulamalarına rağmen enflasyon seviyelerine erişip nötr faiz alanına geçemedikleri görülüyor.

 

Esas mesele merkez bankalarının enflasyonun katmanlaşarak kalıcı olmasından çok öncesinde hızlı hareket edip kararlı bir şekilde mücadeleye başlamasıydı. Tipik bir örnek vermek gerekirse, tüm geçtiğimiz yıl boyunca ABD Merkez Bankası enflasyonun geçici olduğu konusunda birçok açıklamada bulundu. Federal Rezerv’in hatasınını anlaması epey zaman alırken belki de bunun bedelini çok ağır ödeyecekler. Belki de bunun bedeli ekonomide en az bir resesyon veya belkide stagflasyon yaşanması olacak.

 

Bunun ardından Federal Rezerv’in Hairan ayında faizi 75 baz puan artırmış olması piyasalarda şaşkınlıkla karşılandı. Sonuçta böylesine büyüklükte bir faiz artırımı en son 1994 yılında yapılmıştı. Ayrıca öyle görülüyor ki Temmuz ayında da ABD’de 75 bazlık bir faiz artırımı uygulanacak. Ama Federal Rezerv’in bunca uğraşına rağmen hala ekonominin yumuşak bir iniş gerçekleştirmesi şaşırtıcı bir şekilde ülkenin kendi kurumlarına bağlı değil. Fedreral Rezerv ekonomin yumuşak inişinin dış faktörlere bağlı olduğunu, bunun bir şans faktörüne dönüştüğünü ve bu konuda kendi kurumunun bir denetimi, yönlendirmesi olamayacağını açıklamıştı.

 

Küresel ölçekte artan emtia fiyatları, arz zinciri sorunları ve artan mal kısıtları alarm vermeye başlayarak stagflasyonist bir şokun dünya ekonomisini vurmak üzere olduğunun haberini veriyor.

Paradigma dönüşümü, veya kayması, artık enflasyonun mantıklı bir seviyede dengeli kaldığı ve düşük enflasyon ortamında merkez bankalarının emtia fiyatlarında oluşan geçici fiyat yükselmelerini göz ardı ettikleri dünyanın geride kaldığını bize gösteriyor.

 

Artık yeni dünyada daha kalıcı hale gelmiş bir enflasyon var. Küresel ölçekte fiyat değişimlerinin birbirleriyle daha senkron bir şekilde gerçekleştiği görülüyor. Artık herkes satın alma gücünden kaynaklı kayıplardan korunabilmek için tüm adımlarını iki kere düşünerek atacaklar.

 

Bu yukarıda  bahsi geçen ekonomik gerçeklerden kaçınabilmek ve bunu engelleyebilmek için ekonomilerde acı reçetelerin uygulanması gerekiyor. Ancak yerleşmiş olan enflasyonun kontrol altına alınabilmesi kısa vadede gerçekleşmeyecek gibi.

 

Ekonomilerde en önemli öncelik getiri eğrisinin gerisinde kalmaktan kaçınmak olacaktır. Bu durum doğal olarak enflasyonu kontrol altına almanın ekonomik ve sosyal maliyetlerini artıracaktır. Yüksek enflasyon, Ukrayna’daki savaş ve Çin ekonomisindeki yavaş büyüme stagflasyon riskini büyüten faktörler. Önceden var olan makro finansal güvenlik açıkları finansal sistemleri bozabilecek ve gelişen piyasa ekonomilerini oldukça zorlayabilecek riskleri büyütüyor. 

 

Spot piyasalara bakıldığında ons altın 1827 $, ons gümüş ise 21,27 $ seviyesinde işlem görüyor. Altın/gümüş oranı 86 seviyesine yakın. İngiltere’de ons altın 1489 £, Avrupa bölgesinde ise 1724 € seviyesinde. Platin ons başına 916 $ seviyesi ile son günlerin yatay seyrine devam ederken paladyum ons başına %2 seviyesine yakın bir artışla 1917 $ seviyesinde fiyatlanıyor.

 

ABD dolar endeksi 103,62 seviyesine gerilerken 10 yıllık ABD Hazine tahvil getiri oranı yıl başına %3,22 seviyesinde. 2 yıllık Hazine tahvil getirileri ise %3,13 seviyesinde.

 

Brent ham petrol varil başına 116,6 $ seviyesine çıkarken ABD doğal gaz birim fiyatı 6,55 $ seviyesine yükselmiş durumda. Avrupa doğal gazı birim fiyatı 125,11 € seviyesinde fiyatlanırken, İngiltere doğal gazı birim başına 161 pence seviyesinde alıcı buluyor.