Yazın ilk dönemlerinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’nın (BRICS ülkeleri) yeni bir sepet tabanlı bir para birimi geliştirdiklerini duyurmuştu.

 

Putin Haziran ayı sonunda BRICS iş forumunda BRICS ülkelerinin para birimlerinden oluşan bir sepete dayalı uluslararası bir rezerv para birimi oluşturma konusuda çalışmalara devam edildiğini belirtmişti.

 

Aynı zamanda Vladimir Putin bu konuşmasında bu beş ülkenin uluslararası ödemeler sisteminde alternatif bir mekanizma yaratmaya çalıştıklarını da sözlerine eklemişti.

BRICS Türkiye, Mısır ve Suudi Arabistan gibi ülkelerin gruba katılımını değerlendirmeleriyle üyeliklerini genişletebilecek gibi gözüküyor.

 

Böyle bir ortak çalışmadan ilk kez bahsedilmiyor. Bu ve benzeri çalışmalar uzun zamandır devam ettiriliyor. BRICS ülkeleri karşılıklı ticarette ödemeler için daha fazla yerel para birimini dahil etmeye başlamış durumda. Yaz sezonunun başlangıcında hatırlanacağı üzere Hindistan ve Rusya birbirlerinin yerel RuPay ve Mir ödeme sistemlerini kabul etme konusunda değerlendirmelere başlamıştı.

 

Uzman ekonomistler BRICS’in yeni rezerv para birimi teklifini ABD dolarına ve IMF’nin SDR (Special Drawing Rights – Özel Çekim Hakları) para birimine alternatif olarak görüyorlar.

 

Bu noktada BRICS yeni rezerv para birimi hamlesi IMF’nin yani ABD’nin küresel hegemonyasını kıracak bir yaklaşım yaratacaktır.

 

Rusya’nın dünyanı dolarsızlaştırma çabaları yeni değil, ama özellikle Rusya’nın Ukrayna’ya askeri harekat başlattığı Mart ayından bu yana Batı’nın Rusya’yı küresel ekonomiden çıkartmak istercesine ağır yaptırımlara başvurmuş olması Rusya’nın yeni rezerv para birimi gibi konulardaki çalışmalarına hız kazandırdı.

 

Batılı ülkelerin yaptırımlar kapsamında Rusya’nın döviz rezervlerinin çok hızlı dondurulmuş olması beklenmedik ve şaşırtıcı bir hamleydi. Rusya ve özellikle Çin ABD Hazine’sinin bu konuda ne kadar hızlı ve görünmez hareket edebildiğini fark etti ve bir daha benzer bir durumun yaşanmaması adına alternatif yöntemler arama yoluna girdiler.

 

Bir para biriminde güven duygusu, likidite ve getiriler en önemli özellikler. Bu sebeple BRICS altın varlığına oldukça önem veriyor. Bu yaklaşımın benzerini son aylarda birçok merkez bankasının hamlelerinde görüyoruz. Bankalar ağırlıklı olarak döviz rezervlerini artık altın rezervi ile dönüştürüyorlar. Özellikle Mart ayından bu yana Batı’nın sert yaptırımları ve doların bir silah olarak kullanılabileceğinin görülmesi birçok bağımsız ülkeyi bu noktaya getirdi.

 

Bu arada ABD dolar endeksi son yirmi yılın zirvesine yakın konumlanıyor. Yaz dönem boyunca birçok ülke ekonomik sorunlar, enflasyon ve büyüme endişeleriyle uğraşırken ABD dolar endeksi güvenli bir liman varlığı olarak birçok yatırımcıya kapitalini koruma fırsatı verdi. Biçok uzman ekonomist ABD dolar endeksinin gücünü en azından 4-6 ay daha koruyabileceğini düşünüyor.

 

ABD’nin muhtemelen bu yılın dördüncü çeyreğinde resesyona girecek olması ve durgunluğun önümüzdeki yılın ortasına kadar sürecek olması ABD dolar endeksini orta vadede zayıflatan bir unsur olacaktır.

 

Kısa vadede BRICS’in yeni rezerv para birimini yaratmak üzere olması ABD doları üzerinde sınırlı etki yaratacaktır. Ama bu henüz bir başlangıç. Eğer küresel ölçekte ülkeler ABD dolarının silah olarak kullanılmasından ekonomilerinin yaşadığı zorlukları farkedecek olurlar ise ve doların kullanımı alternatif yöntemler geliştirilerek azaltılırsa orta ve uzun vadede ABD doları bundan zarar görecektir.

 

Son on beş yıldır yavaş bir seyirde de olsa merkez bankalarının ellerinde tuttukları dolar rezervlerini yavaşçça azaltmaya başladıkları görülüyor. Özellike Rusya, Çin ve Hindistan’ın birlikte hareket ediyor olması orta vadede parasal dünyada belirgin bir etki yaratacaktır.

-

Bugünkü spot piyasalara bakıldığında ons altın 1757 $, ons gümüş ise 19,26 $ seviyelerinde yatay seyirlerine devam ediyorlar. İngiltere’de ons altın 1489 £, Avrupa bölgesinde ise 1764 € seviyesinde alıcı buluyor.

 

Spot piyasalarda ons platin 888 $ seviyesinde yatay seyrederken paladyum ons başına 2157 $ seviyesinde fiyatlanıyor.

 

ABD dolar endeksi 108,60 seviyesinde işlem görüyor. 10 yıllık ABD Hazine tahvil getiri oranı %3,06 seviyesinde konumlanırken 2 yıllık Hazine tahvil getirisi yıl bazında %3,38 seviyesine çıkmış durumda.

 

Brent ham petrol varil başına 100,2 $ seviyesinde işlem görüyor. ABD’de doğal gaz birim fiyatı %2 seviyesi üzerinde artışla 9,6 $ seviyesinde fiyatlanırken, Avrupa’da doğal gaz birim fiyatı 300 € seviyesine yakın konumlanıyor. İngiltere’de ise doğal gaz birim fiyatı 600 pence seviyesine çok yakın seviyede işlem görüyor.